James Monroe (ur. 28 kwietnia 1758 w hrabstwie Westmoreland, zm. 4 lipca 1831 w Nowym Jorku) – amerykański polityk i dyplomata. 5. prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1817-1825. Był również senatorem (1790-1794); ambasadorem USA we Francji (1794-1796) i Wielkiej Brytanii (1803-1807); gubernatorem stanu Wirginia (1799-1802 i 1811); sekretarzem stanu USA (1811-1814 oraz 1815-1817); sekretarzem wojny USA (1814-1815).
James Monroe urodził się 28 kwietnia 1758 w hrabstwie Westmoreland w jako syn szkockiego farmera Spence’a Monroe i jego żony Elizabeth. W wieku 16 lat rozpoczął studia w College of William and Mary. Po dwóch latach, w 1776 porzucił je, aby wraz z kolegami i profesorami wziąć udział w rewolucji amerykańskiej. Jeszcze w tym samym roku awansował na stopień porucznika. Wziął także udział w bitwie pod Trenton, po czym awansował na kapitana, a rok później walczył pod Germantown i uzyskał stopień majora. W tym czasie, dzięki rekomendacji generała George’a Washingtona Monroe zawarł wieloletnią przyjaźń z Thomasem Jeffersonem, który został jego wykładowcą prawa.