James Joseph 'Jim' Gandolfini jr. (Westwood (New Jersey), 18 september 1961 – Rome, 19 juni 2013) was een Amerikaans film- en televisieacteur van Italiaanse afkomst. Met zijn rol als hoofdpersonage Tony Soprano in The Sopranos werd hij wereldberoemd. Hij won er onder meer drie Emmy Awards en een Golden Globe mee.
Gandolfini begon met acteren in het New York Theater, waar hij onder meer in A Streetcar Named Desire van Tennessee Williams speelde. In 1992 maakte hij zijn filmdebuut als Tony Baldessari in A Stranger Among Us.
Na in films zowel sympathieke als slechte personages gespeeld te hebben, kreeg Gandolfini in 1999 de rol van het hoofdpersonage Tony Soprano in de serie The Sopranos. Tony gaat als maffiabaas over lijken, maar komt zo met zichzelf in de knoop dat hij daarvoor een psychiater opzoekt. De door Gandolfini gedragen serie bleef van 1999 tot 2007 op de televisie en werd in die periode meer dan tachtig keer onderscheiden. Veertien prijzen werden aan Gandolfini persoonlijk toegekend.