James Francis Cagney (New York, 17 juli 1899 - Stanfordville (New York), 30 maart 1986) was een Amerikaans filmacteur. Zijn ouders waren van Ierse en Noorse afkomst. Hij had één zus, de actrice Jeanne Cagney, en drie broers, waaronder de acteur en filmproducent William Cagney.
Hij werkte in vaudeville en in het theater op Broadway, en toen Warner Bros. Pictures de filmrechten kocht voor het stuk Penny Arcade waar hij in speelde, namen ze Cagney en zijn collega Joan Blondell mee vanuit het theater naar het witte doek in Sinner's Holiday (1930).
Cagney speelde daarna in veel films, en kreeg de bijnaam de harde jongen te zijn door een serie misdaadfilms zoals The Public Enemy (1931), Blonde Crazy (1931) en Hard to Handle (1933). Hij speelde ook een aantal "zachtere" rollen, waaronder Angels with Dirty Faces (1938), een Oscar-winnende rol in Yankee Doodle Dandy (1942, met Jeanne Cagney), White Heat (1949) ("Made it, Ma! Top of the world!"), en Mister Roberts (1955). Hij was een van de oprichters van het Screen Actors Guild en was voorzitter van 1942-1944.